Last Updated on Oct 26, 2020
संघ लोक सेवा आयोग (UPSC) ने सिविल सेवा मुख्य परीक्षा के पैटर्न को 2015 से संशोधित किया है। जो की वर्तमान में, 7 + 2 = 9 पेपर हैं। इनमें प्रत्येक पेपर वर्णनात्मक प्रकार का है। मुख्य परीक्षा जिसमें दो वैकल्पिक प्रश्न पत्र होते हैं जिसमें प्रथम किसी एक भारतीय भाषा (Indian Language) अथवा अंग्रेजी, दूसरा कोई एक वैकल्पिक विषय जोकि प्रत्येक 300 अंक के होते हैं, ये भी अंक मुख्य परीक्षा में नहीं गिने जाते हैं। अभ्यर्थी अंग्रेजी में या संविधान की आठवीं अनुसूची से किसी एक भाषा को परीक्षा लिखने के माध्यम के रूप में चुन सकता हैं।
UPSC CSE (IAS) Mains Indian Language Santhali Syllabus in Hindi
इस पाठ्यक्रम के दो प्रश्न-पत्र होंगे । जिसमें आपको उत्तर संताली में लिखने होंगे
संघ लोक सेवा आयोग मुख्य परीक्षा भारतीय भाषा संताली पेपर – 1 पाठ्यक्रम
खंड-क
भाग-I संताली भाषा का इतिहास
- प्रमुख आस्ट्रिक भाषा परिवार, आस्ट्रिक भाषाओं की संख्या तथा क्षेत्र विस्तार ।
- संताली की व्याकरणिक संरचना ।
- संताली भाषा की महत्वपूर्ण विशेषताएं : ध्वनि विज्ञान, रूप विज्ञान, वाक्य विज्ञान, अर्थ विज्ञान, अनुवाद विज्ञान तथा कोश विज्ञान ।
- संताली भाषा का अन्य भाषाओं का प्रभाव ।
- संताली भाषा पर मानकीकरण ।
भाग-II संताली साहित्य का इतिहास
- संताली साहित्य के इतिहास के निम्नलिखित चार कालों की साहित्यिक प्रवृत्तियां ।
(क) आदिकाल सन् 1854 ई. के पूर्व का साहित्य ।
(ख) मिशनरी काल सन् 1855 ई. से सन् 1889 ई. तक का साहित्य ।
(ग) मध्य काल सन् 1890 से सन् 1946 ई. तक का साहित्य ।
(घ) आधुनिक काल सन् 1947 ई. से अब तक का साहित्य ।
- संताली साहित्य के इतिहास में लेखन की परम्परा ।
खण्ड – ख
साहित्यिक स्वरूप :– निम्नलिखित साहित्यिक स्वरूपों की प्रमुख विशेषताएं, इतिहास और विकास
भाग-I संताली में लोक साहित्य : गीत, कथा, गाथा, लोकोक्तियां, मुहावरे, पहेलियां एवं कुदुम् ।
भाग-II संताली में शिष्ट साहित्य
- पद्य साहित्य का विकास एवं प्रमुख कवि ।
- गद्य साहित्य का विकास एवं प्रमुख लेखक :
(क) उपन्यास एवं प्रमुख उपन्यासकार ।
(ख) कहानी एवं प्रमुख कहानीकार ।
(ग) नाटक एवं प्रमुख नाटककार ।
(घ) आलोचना एवं प्रमुख आलोचक ।
(ङ) ललित निबंध, रेखाचित्र, संस्मरण, यात्रा वृतान्त आदि-प्रमुख लेखक ।
संताली साहित्यकार : श्याम सुन्दर हेम्ब्रम, पं. रघुनाथ मुरम, बाड़हा बेसरा, साधु रामचाँद मुरम, नायारण सोरेन तोडेसुतोम’, सारदा प्रसाद किरकू, रघुनाथ गुड़, कालीपद सोरेन, साकला सोरेन, दिगम्बर, हाँसदा, आदित्य मित्र ‘संताली’, बाबूलाल मुरम ‘आदिवासी’, यदुमनी बेसरा, अर्जुन हेम्ब्रम, कृष्ण चन्द्र टुडू, रूप चाँद हाँसदा, कलेन्द्र नाथ माण्डी, महादेव हाँसदा, गौर चन्द्र मुरम्, ठाकुर प्रसाद मुरम्, हर प्रसाद मुरम्, उदय नाथ मांझी, परिमल हेम्ब्रम, धीरेन्द्र नाथ बारके, श्याम चरण हेम्ब्रम, दमयन्ती बेसरा, टी. के. रापाज, बोयही विश्वनाथ टुडू।
भाग-III संताली में सांस्कृतिक विरासत :
रीति रिवाज, पर्व-त्योहार एवं संस्कार (जन्म, विवाह एवं मृत्यु) ।
संताली
संघ लोक सेवा आयोग मुख्य परीक्षा भारतीय भाषा संताली पेपर – 2 पाठ्यक्रम
(उत्तर संताली में लिखने होंगे)
खण्ड -क
इस प्रश्न पत्र में निर्धारित पाठ्य पुस्तकों का मूल अध्ययन आवश्यक है । परीक्षा में उम्मीदवार की आलोचनात्मक क्षमता को जांचने वाले प्रश्न पूछे जाएंगे।
भाग-I प्राचीन साहित्य
- खेरवाल बसा धोरोम पुथी-मांझी रामदास टुडू “रसिका”।
- मारे हापडामको रेबाक काथा-एल.ओ. स्क्रेपसंरूड ।
- जोमसिम बिन्ती लिटा-मंगल चन्द्र तुइकूलुमाड., सोरेन ।
- माराड. बुरू बिनती-कानाईलाल टुडू ।
पद्य
- काराम सेरेब-नुनकू सोरेन ।
- देवी दासांय सेरेत्र-मानिन्द हांसबा ।
- होड सेरेब-डुबलि, बी. अबीर ।
- बाहा सेरेत्र-बलराम टुडू ।
- दोड सेरेत्र-पद्मश्री भागवत मुरमू ठाकुर ।
- होर सेरेत्र-रघुनाथ मुरमू ।
- सोरोंस सेरेत्र–बाबूलाल मुरमू आदिवासी’ ।
- मोडे सिब मोडे त्रिदा-रूप चाँद हाँसदाः ।
- जुडासी माडवा लातार-तेज नारायण मुरमू ।
खण्ड-ख
आधुनिक साहित्य
भाग-I कविता
- ओनोडहें बाहाय डालवाक्-पाउल जुझार सोरेन ।
- असाड़ बिनती-नारायण सोरेन तोड़े सुताम’ ।
- चांद माला-गोरा चांद टूडू ।
- अनतो बाहा माला-आदित्य मित्र ‘संताली’ ।
- तिरयी तेताड.-हरिहर हाँसदाः ।
- सिसिरजोन राड़-ठाकुर प्रसाद मुरंम् ।
भाग-II उपन्यास
- हाड़मावाकूआतो-आर, कार्सटियार्स (अनुवादक-आर.आर. किस्कू रापाज) ।
- सानू साती-चन्द्र मोहन हाँसदाः ।
- आतू ओडाके-डोमन हाँसदाः ।
- ओजोस गाडा ढिप रे- नाथनियल मुरमू ।
भाग-III कहानी
- नियोन गाडा-रूपचाँद हाँसदा: एवं यदुमनी बेसरा ।
- माया जाल-डोमन साहू समीर’ एवं पद्मश्री भागवत मुर्मू ‘ठाकुर’ ।
भाग-IV नाटक
- खेरवाड़ बिर-पं. रघुनाथ मुरमू ।
- जुरी खातिर-डा. कृष्ण चन्द्र टुडू ।
- बिरसा बिर-रबिलाला टुडू।
भाग-V जीवन साहित्य
- संताल को रेन मायाड, गोहाको-डा. विश्वनाथ हाँसदा ।
अभी आपने संघ लोक सेवा आयोग प्रमुख परीक्षा भारतीय भाषा संताली भी प्रश्न हो तो Comment Box में जाकर पूछ सकते हैं, और आप हमारे Free IAS Prelims Quiz को Attempt कर सकते हैं जिसके द्वारा आप अपनी तैयारियों को परख सकते हैं |
Useful Test Courses / Study Material for UPSC IAS:
UPSC IAS Prelims Test Series in Hindi – 10 Full-Length Test 10 Sectional Test |
Ancient History Test Course in Hindi– 53 Chapter-wise Test |
Medieval History Test Course in Hindi – Coming Soon |
Modern History Test Course in Hindi and English – 59 Chapter-wise Test |
Indian Polity Test Course in Hindi – 52 Chapter-wise Test |
Indian & World Geography Test Course in Hindi & English – 54 Chapter-wise Test |
Science Test Course in Hindi & English – 49 Chapter-wise Test |
Environmental Studies Test Course in Hindi & English – 21 Chapter-wise Test |
UPSC IAS Mains Optional Subject Syllabus: